Μελάνωμα
Το μελάνωμα του δέρματος αποτελεί την πιο επιθετική και θανατηφόρα μορφή των καρκίνων του δέρματος. Προέρχεται από τα μελανοκύτταρα, τα οποία παράγουν την μελανίνη και δίνουν το μελανό (σκούρο) χρώμα στο δέρμα μας.Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση περιστατικών μελανώματος, γεγονός το οποίο μπορεί να αποδοθεί στην παρατεταμένη έκθεση των ανθρώπων στην ηλιακή ακτινοβολία.
Ποιά είναι η κλινική εικόνα του μελανώματος;
Το μελάνωμα συνήθως μοιάζει με σπίλο (ελιά) με διαφορετική όμως μορφολογία από την συνηθισμένη. Έχει ανώμαλο σχήμα και εμφανίζει ποικιλοχρωμία (μαύρο, μπλε, γκρι ή καφέ), οδοντωτό περίγραμμα και περιοχές με έντονα μαύρη χρώση. Σε προχωρημένες βλάβες το μελάνωμα αυξάνεται τόσο προς τα άνω και προς τα κάτω δημιουργώντας ένα μελανό οζίδιο στο δέρμα. Ο ρυθμός πολλαπλασιασμού των κυττάρων του είναι υψηλός με αποτέλεσμα το μελάνωμα να αυξάνεται σε πάχος.
Ποιοί είναι οι παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης μελανώματος;
Σε αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη μελανώματος βρίσκονται συνήθως άτομα με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα (φωτότυπος Ι & ΙΙ) τα οποία κατά την έκθεσή τους στην ηλιακή ακτινοβολία κοκκινίζουν ή “καίγονται” πάρα μαυρίζουν αλλά και όσοι έχουν ιστορικό χρόνιας έκθεσης στον ήλιο (συνήθως τους καλοκαιρινούς μήνες) ή έκθεση σε τεχνίτες πηγές ακτινοβολίας UV (solarium). Σημαντικό παράγοντα κινδύνου αποτελεί το ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων από την παιδική ηλικία μέχρι και την ενήλικη ζωή.
Σε αυξημένο κίνδυνο θεωρούνται τα άτομα που φέρουν πολλούς σπίλους (ελιές) το σώμα >55 και τα άτομα με σύνδρομο πολλαπλών δυσπλαστικών σπίλων (οικογενές σύνδρομο άτυπωνπολλαπλών σπίλων,όπου παρατηρούνται άφθονοι και κλινικά άτυποι σπίλοι). Επίσης, όσοι έχουν ιστορικό κακοήθους μελανώματος στην οικογένεια ή αιτίες ανοσοκαταστολής.
Τι πρέπει να προσέχουμε;
την αλλαγή του χρώματος, του σχήματος και του μεγέθους των σπίλων (ελιών)
την ύπαρξη ασυμμετρίας & ανωμάλων ορίων
εάν η διάμετρος του σπίλου είναι > 6 mm
αλλαγή του χρώματος με ύπαρξη πολλαπλών χρωμάτων
αιμορραγία ή δημιουργία εφελκίδων ή κρούστας
εξέλκωση, αύξηση πάχους και ύψους αλλά και η παρουσία κνησμού (φαγούρα) μπορεί να υποκρύπτουν κακοήθη εξαλλαγή
Ποια η θεραπεία του μελανώματος;
Η σύσταση στον ασθενή να αποφεύγει τον ήλιο και η μηνιαία αυτοεξέταση είναι εξαιρετικά σημαντική. Πρέπει να γίνεται κλινική εξέταση δέρματος από τον ιατρό κάθε 4-6 μήνες και αφαίρεση όλων των κλινικά άτυπων σπίλων. Έτσι μπορεί και επιτυγχάνεται πρώιμος εντοπισμός πιθανού μελανώματος. Σε περίπτωση υποψίας μελανώματος η βλάβη πρέπει να αφαιρείται επί υγειών ορίων χειρουργικά το συντομότερο δυνατό. Στη συνέχεια αποστέλλεται στο παθολογοανατομικό εργαστήριο για ιστολογική εξέταση. Σε περίπτωση θετικοποίησης της διάγνωσης, μπορεί να χρειαστεί συμπληρωματικά ευρύτερη χειρουργική εκτομή της περιοχής, εξέταση λεμφαδένων (φρουρός λεμφαδένας), σταδιοποίηση του όγκου, ακτινοθεραπεία, ή και χημειοθεραπεία. Το μελάνωμα σταδιοπιείται από τον παθολογοανατόμο βάση του πάχους του, που επηρεάζει πολύ την πρόγνωση. Η έγκαιρη διάγνωση είναι υψίστης σημασίας και μπορεί να οδηγήσει θεραπευτικά σε πλήρη ίαση.